İktisatçı yazar Mahfi Eğilmez şahsî web sitesinde Türkiye’nin dış ticaretteki son durumunu kıymetlendirdi Eğilmez dış bursa escort ticaretin yalnızca ihracata bakılırsa başarılı göründüğünü lakin ithalata da bakılınca durumun makûs olduğunu söz etti Eğilmez ihracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 69 4 e gerilediğini aktardı
Eğilmez’in yazısından bir kısım Çanakkale escort şöyle
Normal şartlarda bir ülkenin parası dış kıymetini kaybettiğinde ihracat ucuzlayacağı için talep artışı nedeniyle ihracatının artması ithalat değerleneceği için talep düşüşü nedeniyle ithalatının düşmesi gerekir İhracat artıyor lakin TL Çankırı escort deki süratli bedel kaybına cevap verebilecek yükseklikte artmıyor Bunun nedeni ihracatımızın yöneldiği başta Avrupa olmak üzere ülkelerde yaşanan kasvetler İhraç eserlerimizin birçok talep fiyat esnekliği yüksek olduğu için dertli durumlarda çabuk vazgeçilen mallardan oluşuyor O nedenle ihracatımız kurdaki değişime nazaran beklendiği kadar artmıyor Buna karşılık ithal ettiğimiz mallar başta petrol ve doğal gaz olmak üzere talep fiyat esnekliği düşük mallar olduğu için onlardan kolay vazgeçilemiyor fiyatları artsa da ithal edilmeye devam ediliyor ve ithalatı kur artışına rağmen yükseltiyor Güçte bilhassa Rusya Ukrayna savaşıyla birlikte ortaya çıkan fiyat artışlarının tesirini elimine ederek karşılaştırmaları güç hariç ithalat olarak yaparsak çok daha makul sonuçlara ulaşıyoruz Ne var ki ödediğimiz fatura güç dâhil fatura olduğu için hususa her şey dâhil pahalar olarak bakmak daha hakikat
İhracatımızın yüzde 55 4 ünü yüzde 41 i AB ülkeleri Avrupa ülkelerine yapmış bulunuyoruz Bir diğer tabirle Avrupa ülkeleri bizim en değerli ihracat kapımız Bu ülkeler her geçen gün biraz daha artan ekonomik kasvetlere yanlışsız yuvarlanıyorlar Örneğin Euro Bölgesinde 12 aylık enflasyon oranı yüzde 10 1 büyüme yüzde 2 1 ve geriliyor bütçe açığı yüzde 5 in üzerine kamu borç stokunun GSYH ye oranı yüzde 95 6 Doğal gaz ıstırabı her geçen gün bu tabloyu daha da makus bir pozisyona itiyor Bu ülkelerde ekonomik kasvetin büyümesi bizim açımızdan ihracatın ezaya girmesi manasına geliyor İhracatımızın düşmesinin bir diğer kıymetli nedeni Euro nun dolara karşı kıymet kaybetmesidir İhracattan elde ettiğimiz dövizin büyük kısmı Euro olduğu için dolara çevrilirken parite kaybının tesiri ortaya çıkıyor
İthalatımızın en önde gelen kaynakları Rusya yüzde 16 5 ve Çin yüzde 11 7 Rusya dan ithalatımızda birinci sırayı doğal gaz alıyor Türkiye nin doğal gaz ithalatında bir sorun bulunmuyor Buna karşılık Rusya kendisine ambargo uygulayan ihracatımızın ana çıkış kapısı olan Avrupa ülkelerine karşı ambargo uygulayarak doğal gazı kesti Bu durum Avrupa ülkelerinde üretim ve münasebetiyle büyüme düşüşüne yol açıyor ve bizden olan ithalatını da düşürecek üzere görünüyor
Dış Ticaret Hadleri
Öte yandan Türkiye nin dış ticaret hadleri de önemli biçimde düşüyor Dış ticaret hadleri bir ülkenin ithal ve ihraç ettiği malların fiyatlarında ortaya çıkan değişmeler hasebiyle dış ticaretten sağladığı yarar ya da uğradığı kayıpları ölçmeye yarayan bir ölçüdür İhracat bedel endeksinin ithalat paha endeksine bölünüp çıkan sonucun 100 ile çarpılması suretiyle hesaplanır
Dış Ticaret Hadleri İhracat Bedel Endeksi İthalat Bedel Endeksi x 100
Karşılaştırmalar için muhakkak bir baz yılı dış ticaret haddi 100 kabul edilir ve izleyen devirlerin dış ticaret hadleri bu baz endekse nazaran kıymetlendirilir İzleyen periyotlarda dış ticaret hadleri 100 ün üzerindeyse ülke dış ticaretten yararlı çıkıyor 100 ün altındaysa ziyanlı çıkıyor demektir Bu karşılaştırmanın yanında gidişin nasıl olduğu da kıymetlidir Şayet dış ticaret hadleri 100 ün altındaysa ve giderek düşüyorsa ülke dış ticaretten giderek daha fazla ziyan ediyor manasına gelir Şayet 100 e hakikat yaklaşma kelam mevzusuysa o vakit ülke dış ticarette toparlanıyor demektir
Aşağıdaki grafik Türkiye nin dış ticaret hadlerini gösteriyor grafik TÜK Dış Ticaret Endeksleri Haber Bülteni Eylül 2022 den alınmıştır
Grafikte kesikli çizgi dış ticaret hadlerindeki 100 barajını gösteriyor Görüldüğü üzere Türkiye dış ticaretten ziyanlı çıkmakta ve bu ziyan giderek artmaktadır
2023 ve İhracatçılar
Türkiye son yıllarda ihracat kapılarını çeşitlendirmiş olsa da ihracatımızda Avrupa nın yeri çok yüklü durumdadır O nedenle ihracatımızın gidişi önümüzdeki devirde büyük ölçüde Avrupa nın ekonomik durumuna ve Euro nun parite gücüne bağlı olarak gelişecek Bugünkü şartlar devam ederse buradaki durum pek parlak görünmüyor İthalatımızda gücün taşıdığı yüke ve güç fiyatlarına baktığımızda burada da şimdilik olumlu bir gelişme kelam konusu değil
Özetle söylemek gerekirse 2023 yılı herkes kadar ihracatçılar için de sıkıntı geçecek üzere görünüyor
YAZININ TAMAMI
HABER MERKEZİ