Nur Kaplan
ANKARA- Sıhhat Bakanlığı, bünyesinde ya da özelde çalışan sıhhat çalışanlarına dair dataların de yer aldığı ‘Sağlık İstatistik Yıllığı’nın 2021 bültenini açıkladı. Türkiye’de 2019 yılında 32 bin 935 olan diş doktoru sayısı 2020 yılında yüzde 5,7 artışla 34 bin 830’a çıktı. 2021 yılında ise diş tabibi sayısı bir evvelki yıla nazaran daha yüksek oranda arttı. Yüzde 14,4 artış ile 2021 yılında toplam diş tabibi sayısı 39 bin 851 olarak kayıtlara geçti.
Diş doktorları ortasında yaşanan artışın bir diğer boyutu ise kamu ve özel kesimde açığa çıktı. 2020 yılında 34 bin 830 diş tabibinin yüzde 46,94’ü devlet ile üniversite hastanelerinde çalışırken, yüzde 53,6’sı özel dalda iş buldu. Bu oranlar 2021 yılına gelindiğinde ise değişti. 39 bin 851 diş doktorunun yüzde 41,79’u kamu, yüzde 58,16’sı ise özelde çalışıyor olarak kayıtlara geçti.
Diş tabiplerinin meslek örgütü temsilcilerine nazaran, fakültelerden her yıl mezun olan yüzlerce diş doktoru, Sıhhat Bakanlığı’nda yeteri kadar takım açılmayınca ve üniversitelerde çalışma imkânı bulamayınca özel kliniklerde çalışmak zorunda kalıyor.
‘TÜRKİYE’NİN EN ZEKİ VE PARLAK ÖĞRENCİLERİ BELİRSİZLİKLE MEZUN’
Türk Dişhekimleri Birliği Genel Lideri Ahmet Tarık İşmen, Sıhhat Bakanlığı’nın, bünyesine katabileceği diş tabibi sayısını Yükseköğretim Kurulu’na (YÖK) söylemesine rağmen 10 bin 400 kişilik diş hekimliği kontenjanı açıldığını söyledi.
Sağlık Bakanlığı’na bağlı kurumlarda ve üniversitelerde çalışabilecek diş tabibi sayısının bin olduğunu, geri kalan 9 bin diş doktorunun hür piyasada çalışmak zorunda kaldığını belirten İşmen, şöyle devam etti:
“Türkiye’nin en zeki ve parlak öğrencilerini işsiz bir formda ya da ne olacağı bilinmeyen halde mezun ediyorlar. Diş hekimliği başka kısımlardan farkı ve kıymetli bir eğitimdir. Doktorlara mezun olduktan sonra bir muayenehane açmak için stetoskop yeterken, diş hekimliği için 100 bin Euro yatırım gerekebilir. Ülkenin yüzde 40’a yakınının taban fiyatla geçindiğini düşünürsek, fazla talep olduğu için kamuda çalışan diş doktorlarının iş yükünün yüksek olduğunu görebiliriz. MHRS sistemiyle de 15 dakikada bir randevu açılmak zorunda, özelde bu türlü bir şey yok. Diş doktorlarının özelde günlük baktığı hasta sayısı 8-16 ortasındadır.”
‘GERÇEKLİKLE ÖRTÜŞMEYEN KONTENJAN SORUNU’
Türkiye’nin gerçekliğiyle örtüşmeyen fakülte ve kontenjan sorunu olduğunu söyleyen İşmen, diş hekimliği kısmının bu yıl 5 bin mezun verdiğini söz ederek, “Yanlış planlama sonucunda yanlış bir üretim yapıyoruz. Pandemi sürecinde de bakanlık diş tabibi alımı yapmadı, iki yıllık müddet içinde bin meslektaşımız istifa ederek ya da ayrılarak özele geçti. Kamunun aldığı sayı muhakkak, üniversitenin aldığı takım belirli lakin özelde bu türlü bir denetim yok. Şu an 40 bine yakın olan diş tabibi sayısı 8 yıl sonra 95 bin olacak. Fakülte sayısı ve kontenjanlar sabit kalırsa bu sonuç ortaya çıkacak” dedi.
‘NEREDEYSE HER MAHALLEYE DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ AÇILACAK’
Ankara Diş Tabipleri Odası Genel Sekreteri Gamze Burcu Gül, Sıhhat Bakanlığı ve üniversite bünyesindeki diş tabibi sayısında nispeten ‘dengeli’ ama özeldeki diş doktoru sayısında yüksek oranda artış olduğunu söyledi. Son 10 yıldır diş hekimliği fakülteleri ve öğrenci sayısında hayli fazla artış olduğunu söz eden Gül, şöyle devam etti:
“Nüfus artış suratından çok daha yüksek süratle fakülte sayısı artıyor. Neredeyse her mahalleye Diş Hekimliği Fakültesi açılacak. Son üç yıla baktığımızda Sıhhat Bakanlığı’na bağlı çalışan sayısının neredeyse tıpkı sayıda arttığını görüyoruz. Şu an meslektaşlarımız Ağız ve Diş Sıhhati Merkezleri’nde fecî iş yüküyle karşı karşıya. 15 dakikada bir randevu talep ediliyor, diş hekimliği uygulamalarının tamamına yakını girişimseldir. 15 dakikada süreç yok.”
‘SERMAYE SAHİPLERİ YASA DIŞI KLİNİKLER AÇTI’
Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı sayılarla, “diş tabiplerinin özele kaçışı” üzere bir durumun açığa çıktığını, ancak bunun altında “kamudaki istihdam sınırlılığının” yattığını vurgulayan Gül, “Bu kadar fazla mezun olan diş tabibi kamuda çalışma imkanı bulamıyor. Münasebetiyle çok fazla klinik açılıyor” dedi.
Çoğunlukla özel kliniklerin yeni mezunlar tarafından değil, ‘hekim dışı sermaye’ tarafından açıldığını tabir eden Gül kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Özel kliniklerin birçoğu diş tabibi kliniği üzere olsa da genç meslektaşlarımıza doktor dışı sermaye tarafından açtırılan klinikler var. Yani doktor olmayan şahıslar fakat parası olanlar kliniklerin sıhhat tesisi olduğunu unutarak klinik açıyor. Yasal olarak bir açık yok üzere ancak biz biliyoruz. Bilhassa genç meslektaşlarımız, yeni mezun tabipler bu halde kullanılıyor. 20’li yaşlarında bir doktor düşünün. O çocuk orada kimlerin çalıştığını denetim edemeyebilir. Genç arkadaşların üzerine birtakım aygıtlar alınıyor, borcun içine giriyorlar. ‘Özelde çalışma çok artmış’ deniyor lakin pandemi ve insanların kamuda hizmet alamamasını fırsat bilen bir grup sermaye sahipleri yasa dışı klinikler açtılar.”