59. Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği, Türkiye’nin en değerli şenliklerden biri olarak yıllardır kamuoyunun ilgisini çekiyor. Yasaklarla, boykotlarla gündeme gelen şenlik, son yıllarda özgürlüğüne yine kavuştu ve tabiri caizse sinema işçilerinin buluşma, dertleşme ve seslerini çıkarma noktası oldu.
FESTİVALİN DİKKAT ÇEKEN NOKTALARI
Her geçen yıl daha da büyüyen şenlik, bu sene tam manasıyla politik rüzgarların estiği bir alana dönüştü. Bu durumun ortaya çıkmasında elbette ülkenin içine düştüğü yoksulluk ve adaletsizlik kıymetli bir yer tutuyor ancak bu politik çıkışı sadece krize karşı verilen bir anlık refleks olarak okumak gerçek bir yaklaşım olmayacaktır. Kabaca baktığımızda 6’lı Masa’nın çıkışı, sol-sosyalistleri büyük oranda bir ortaya getiren Özgürlük ve Emek İttifakı’nın varlığı ve halk ortasında yayılan, anketlerde de kendini gösterdiği öne sürülen ‘gidiyorlar’ fısıltısı, şenlik alanında da ortaya çıktı.
MATER VE ÖZERDEN TÜM SİNEMALARI İZLEDİ!
Sinema dünyasının yakından tanıdığı Çiğdem Mater ve Miner Özerden, Seyahat Davası kapsamında tutuklandı ve cezaevine kondu. Mater ve Özerden’in aldığı cezalar, birinci günden bu yana protesto ediliyor ve sanatın gücüyle dünyanın birçok şenliğinde de gündeme getiriliyor. Elbet, saydığımız iki isimden daha fazlasını işaret eden Seyahat Davası cezaları, ‘vaktiyle bir ihtimal’ olan Seyahat aksiyonlarının kitlesel tesiri ve ülke tarihindeki kırılma noktalarından biri olduğunun göstergesi. Sinema dünyası ‘içeride’ olan arkadaşlarını unutmadı ve ‘dışarıya’ taşıdı. Sinema salonlarında boş bırakılan iki sandalye onlar içindi ve Mater ile Özerden tüm sinemaları izledi.
EMİN ALPER VE ÖZCAN ALPER’İN LİNÇLE MÜCADELESİ
Türkiye tarihine baktığımızda Kürtlere, Alevilere ve fakirlere karşı uygulanmış kaç linç var. Kürt vilayetlerinde köy boşaltmalarla, asimilasyon siyasetleriyle, Alevilerin hayasızca yakılmasıyla, ‘hepimiz oradayken’ katledilmesiyle, fakirlerin emeklerinin gözümüzün önünde çalınmasıyla, kentlerin en ücralarında onursuz bir yaşama mahkum edilmesiyle lincin bin bir halini gördük. Bu linç bazen kibirli bir bakış, bazen yakılan bir kibrit, bazen de yasaklanan bir lisanda beden buldu. Bugün görüyoruz ki lincin yarattığı tahribat, sanat dünyasında kıymetli bir sıkıntıya dönüştü ve beyazperdenin ana gündemi oldu.
Emin Alper imzalı “Kurak Günler” ve Özcan Alper imzalı “Karanlık Gece”, odağına linç kültürünü alan, ülkenin içine düştüğü politik atmosferin sanatsal boyutunu ilmek ilmek ören iki üretim olarak şenliğe damgasını vurdu. Bilhassa “Karanlık Gece”nin ortaya koyduğu politik hal, failin her şey bittikten sonra mağdurla bağ kurmaya çalışan ‘beyaz’ vicdanının geçersizliğini ve fail olduğu gerçeğinin değişmeyeceğini, bir cürüm işlenirken susanın da suça ortak olduğunu göstermesiyle epey dikkat çekti. Türkçe edebiyatın en güzel kalemlerinden, yapıtları şimdiden klasikleşen Murat Uyurkulak’ın senaryosunu yazdığı sinema, siyasetle sanatın hangi noktada birbirini var edeceğine dair çok kuvvetli bir örnek oldu.
Yine şenliğin çok konuşulan öteki sineması “Kurak Günler” tam da Emin Alper’den beklenen bir üretim olarak dikkat çekti. Alper, son sineması “Kız Kardeşler” ile doruğa çıkan atmosfer kurma marifetini, son sinemasıyla bir adım öteye götürerek ülke sinemasında dayanılmaz bir heyecan yarattı.
ALTIN PORTAKAL’DA POLİTİK RÜZGARLAR
Festivalin kapanış merasimini her yıl olduğu üzere bu yıl da Antalya Büyükşehir Belediye Lideri Muhittin Böcek yaptı. Yıllardır kentte belediye başkanlığı yapan Böcek’in kapanış konuşmasındaki özgürlük vurgusu gecenin fitilini ateşledi. Sahneye ödül konuşması yapmak için çıkan her sanatçı, ‘kenarlardan’ dolanmadan direkt iktidarı eleştiren konuşmalar yaptı. İran’da bayanların verdiği özgürlük uğraşı, ülkedeki hak gayreti gecenin öne çıkan başlıklarıydı.
Emin Alper’in, Boğaziçi Üniversitesi’nde yaşananlara dair sert eleştirisi, Çiğdem Mater’in gönderdiği mektupta kız kardeşlerine verdiği selam, Azra Deniz Okyay’ın İstanbul Sözleşmesi’ni odağına aldığı konuşması, Özcan Alper’in anadili için direnenlere, Murat Uyurkulak’ın, devletin kaybettiği yakınlarını arayan Cumartesi Anneleri’nin onlarca haftadır süren hareketlerine ve Erol Babaoğlu’nun ‘çakallar sofrasını’ dağıtmak için gayret edenlere yönelik kelamları gecenin kısa bir özeti olarak kamuoyuna yansıdı.
Ez cümle, 59. Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği en az gösterilen sinemalar kadar sinemaların akabinde söylenenlerle de sanatın hala dirayetli ve muktedirleri korkutacak kadar güçlü olduğunu gösterdi.