İZMİR – Akademisyen ve Gazete Duvar müellifi Zafer Yörük’ün Facebook’ta paylaştığı Yeni Hayat gazetesi gönderisi sansürlendi. Yörük’ün Abdullah Öcalan fotoğraflı paylaşımı kaldırılarak “29 gün kısıtlama” cezası verildi. Facebook tarafından, Yörük’ün itirazına karşılık münasebet olarak “topluluk standartlarla uyumsuzluk” (tehlikeli kişi imgesi paylaşmak) gösterildi.
Yeni Ömür gazetesinin sıkı kontrol ve sansür altında yayınlanan bir günlük gazete olduğunu söz eden Yörük, Facebook’un sansür uygulamasını eleştirerek bir paylaşım daha yaptı ve, “Türk sansür sisteminin bile gazetenin bu baş sayfayla yayınlanmasına istek gösterdiği şartlarda Facebook tarafından yasaklanmaya mazhar bulunması epey korkutucu bir global dijital faşizm tehlikesinin işaretidir. Gerçek ‘tehlike’ budur” dedi.
GEREKÇE: TEHLİKELİ KİŞİ MANZARASI PAYLAŞMAK
Her cumartesi akşamı yaptığı üzere geçtiğimiz cumartesi gecesi de Yeni Hayat gazetesinin baskıya giren birinci sayfa imajını paylaşan Yörük, daha evvel de tekraren Abdullah Öcalan ismi ya da fotoğrafı olan birinci sayfa imajlarını paylaştığını söyledi. Bu paylaşımların nedeninin gazetenin müellifi ve destekleyicisi olarak Facebook arkadaşlarını, her pazar yayınlanan yazılarını okumaya münasebetiyle da gazeteyi satın almaya teşvik etmek olduğunu aktaran Yörük, şunları anlattı:
“Pazar günü akşam saatlerinde bu gönderimin kaldırıldığını ve Facebook tarafından ’29 gün uzaklaştırma’ cezası aldığımı öğrendim. İtiraz ettim lakin Facebook kararında ısrarlı olduğunu belirtti. Münasebet olarak ‘community standartlarla uyumsuzluk’, daha spesifik olarak da ‘tehlikeli kişi imajı paylaşmak’, gösterildi. Artık baktığımda münasebet olarak kısaca ‘nefret’ yazılmış. ‘Nefret’ olarak nitelendirilebilecek rastgele bir şey olmadığına nazaran ‘Facebook ya benden ya Yeni Ömür gazetesinden ya da Öcalan’ın isminden-resminden nefret ediyor’ formunda bir sonuç çıkardım. Bu cezayı hak etmediğimi düşündüğümden yasal olarak neler yapılabileceğini araştırdım. Facebook’un kendi oluşturduğu bir ‘temyiz kurulu’ var ki bu şura kendisine yapılan müracaatlar ortasından kimilerini seçiyor ve başkalarına bakmıyormuş. Müracaatımı yaptım lakin benim itirazım seçilirse kendimi şanslı addedeceğim. Bunun dışında yasal bir hak arama kanalı olmadığını hüzünle belirteyim. Bu bahiste memleketler arası literatürde bilhassa hukukçu akademisyenler tarafından yapılan yayınlarda Facebook ve gibisi toplumsal medya mecralarının bir çeşit dijital diktatörlük ve irtibat faşizmi kurmuş oldukları vurgulanıyor. Tek çıkar yolun basın ve medya yoluyla durumu protesto ederek ses çıkarmak olduğu belirtiliyor.”
GAZETENİN KENDİ YAPTIĞI PAYLAŞIMA YASAK YOK
Yıllardır her cumartesi akşamı gazetenin birinci sayfa imgesini paylaştığını ve hiçbir vakit bu türlü bir uygulamayla karşılaşmadığını tabir eden Yörük, temyiz konseyine ilettiği itirazda özetle şunların altını çizdi:
“O sayfada daha evvel de Öcalan ve gibisi Kürt siyasetinin önde gelen figürlerinin isimleri ve fotoğrafları başlıklarda ve manşetlerde yer almıştı. Ayrıyeten hakkımda alınan karar üzerine gazete ile irtibat kurup Facebook tarafından kendi sayfalarına bilhassa de birinci sayfa paylaşımlarına bir yasak gelip gelmediğini sordum. Bu türlü bir şey olmadığını belirttiler. Facebook, paylaştığım gerecin değil de benim şahsen bu türlü bir şey paylaşmış olma fiilimin ‘tehlikeli’ ve ‘nefret’ olduğu fikrinde olmalı. Üzerine ne yazdığıma bakıldığında her vakit olduğu üzere, ‘Her Pazar ve her sabah bir Yeni Ömür istiyoruz’ kelamından öteki bir şey görülmeyecektir. Bunun nefret ya da tehlikeyle bir ilgisi olmadığı açıktır. Kaldı ki başlığı görünen o haberin içeriğine bakılacak olursa Öcalan’ın savaş değil barış talep ettiği görülecektir. Ayrıyeten Öcalan, 1999 yılından beri mahpusta ve tecrit şartlarında tutulmaktadır. En azından o tarihten beri kimse için rastgele bir ‘tehlike’ arz etmesi kelam konusu olamaz.”
İKİNCİ GÖNDERİ DE KALDIRILDI
Daha evvel de bu biçim paylaşımlar yaptığını lakin bu türlü bir yaptırımla karşılaşmadığını lisana getiren Yörük, son uygulamanın bir şikayet sonucu olduğunu düşündüğünü söyledi. Yörük’ün kısıtlama kararından sonra yaptığı paylaşım da kaldırıldı.
Yörük bununla ilgili olarak, “Bu süreçte en can sıkıcı şey itirazın boot’lar (Facebook elektronik robotları) tarafından kıymetlendirilmesi ve hiçbir gerçek beşerle muhatap olamamak. Yani galiba yapay zekanın iktidarı başlamış bulunuyor ve Facebook’un başında olanlar hiç sorumluluk almadan istedikleri formda sansür uygulayıp duruyorlar” dedi.
İNCELENMEYEBİLİR
Facebook’un Yardım Merkezi’nde ise ‘Topluluk Standartları’na ters olduğu bedellendirilen gönderilerle ilgili şu sözler yer alıyor.
“Topluluk Standartlarımıza ters olduğunu tespit ettiğimiz içerikleri (ör. fotoğraf, yorum, gönderi) gizler yahut Facebook’tan kaldırırız. Topluluk Standartlarımız Facebook’ta nelere müsaade verilip nelere verilmediğini tanımlar ve dünya genelinde geçerlidir. Bu standartlar, insanları kendilerini tabir etmeye teşvik etmek ve Facebook’ta inançlı bir ortam oluşturmak hedefiyle tasarlanmıştır.
Bir şeyi kaldırmaya karar verdiğimizde bu kararın her vakit gerçek olmadığını biliyoruz. İçeriğiniz kaldırıldıysa fakat içeriğinizin Topluluk Standartlarımıza alışılmamış olmadığını düşünüyorsanız içeriğin tekrar değerlendirilmesini talep edebilirsiniz. Mümkün olması halinde vermiş olduğumuz kararı tekrar kıymetlendiririz. Bir yanılgı yapmış olduğumuzu tespit edersek sizi bilgilendiririz ve içerikleriniz geri yüklenir. Kimi içerik çeşitleri için ikinci bir kıymetlendirme talep edemezsiniz. Lakin bu üzere içeriklerle ilgili görüş bildirebilmeniz için daha fazla seçenek eklemeye çalışıyoruz.”
İçeriğin kaldırma kararına katılmadığı istikametinde yapılan itirazlarla ilgili ise şunlar deniliyor,
“İçeriğiniz tekrar değerlendirildikten sonra içeriğinizin Facebook’a geri yüklendiğine ya da Topluluk Standartları’na uymadığının onaylandığına ait bir bildirim alırsınız. İçeriğinizi tekrar değerlendirdiysek ve kararımıza hâlâ katılmıyorsanız Nezaret Heyetine itirazda bulunabilirsiniz. Her içerik kararı için Nezaret Heyetine itirazda bulunulamayacağını ve konsey sadece makul sayıda uygun itirazı seçtiğinden kıymetlendirme için sizin itirazınızı seçmeyebileceğini aklınızda bulundurun. Konseyin iç yönetmelikleri ve yapısı hakkında daha fazla okuma yapabilir yahut şuranın sitesinden daha fazla bilgi alabilirsiniz.”