Maraş Katliamı davasının belgeleri üzerinde yıllarca zımnilik kararı vardı. Lakin 1978 yılında meydana gelen bu olaylarda mağdur olan birçok kişinin avukatlığını yapan Seyit Sönmez’in bu belgelerdeki kapalılık kararına karşı verdiği tüzel gayret, 2022 yılında sonuçlandı.
Ankara 12. Yönetim Mahkemesi, 24 Şubat 2022 yılında verdiği kararla kelam konusu zımnilik kararlarını kaldırmıştı. 12 Eylül’den sonra sıkıyönetim mahkemelerinde süren davalar nedeniyle bu dava evrakları, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nda bulunuyordu.
Ankara 12. Yönetim Mahkemesi’nin davalardaki ‘devlet sırrı’ kararını kaldırmasının akabinde Kara Kuvvetleri Komutanlığı bu karara itiraz etti. Ama bu itiraz da bir üst mahkeme tarafından ret edilmişti. Bu durumda mahkeme kararının uygulanmasından öbür seçenek kalmamıştı. Ama avukat Seyit Sönmez, Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın Maraş katliamı üzerindeki sır perdesini kaldıracak bu kararı uygulamadığını duyurdu. Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın bu kararı uygulamamak için hangi yolları izlediğini avukat Seyit Sönmez ile konuştuk.
‘KARA KUVVETLERİ MAHKEME KARARINI UYGULAMADI’
Mahkeme kararının uygulanması için Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na başvurduklarını söyleyen Sönmez, komutanlığın taleplerini ret ettiğini aktardı. Bunun üzerine Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na ret kararında ismi geçen vazifeliler hakkında kabahat duyurusunda bulunduklarını söyleyen Sönmez “Bu, oradaki bir iki vazifelinin kararı değil. Bir mahkeme kararına karşı yalnızca birkaç vazifeli uygulamamak için karar veremez. Bu, daha üst mercilerden gelen bir talep üzere görünüyor” dedi.
Sönmez, yargı kararını uygulamayan bu vazifeliler hakkında yaptıkları kabahat duyurusunun ret edildiğini söyledi. Bu ret kararının ‘itiraz yolu kapatılarak’ verildiğini aktaran Sönmez “Savcılık 2005 yılında verilen bir Danıştay içtihadını münasebet gösterdi ve ‘itiraz yolu yok’ dedi. Meğer 2016 yılında kanun değişikliği yapılarak bu kararlara itiraz tarzı getirilmişti. Savcılık, kanunu uygulamadı. Bu kanunu bilmemesine imkân yok” diye konuştu.
‘DEVLET BU EVRAKLARA ERİŞİLMESİNİ İSTEMİYOR’
Yaşanan bu sürecin akabinde 2022 yılında 12 Yönetim Mahkemesi’nin verdiği belgeler üzerindeki ‘devlet sırrı’ yasağını kaldıran kararının uygulanamadığını aktaran Sönmez “Devlet bir halde bu belgelere ulaşılmasına müsaade vermiyor. Bu sadece bürokratik bir aksaklık değil, büsbütün devletin bir kararı” dedi. Bu yasakları Anayasa Mahkemesi’ne ve daha sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götüreceklerini söyleyen Sönmez, Maraş evrakı üzerindeki ‘devlet sırrı’ gerekçesiyle verilen kapalılık kararlarını kaldırmak için yeni bir türel sürecin başladığını söyledi.
‘YALNIZCA KATLİAM YAPILMADI, İNSANLARIN MALLARI YAĞMALANDI’
Maraş katliamının üzerinden geçen 44 yılın akabinde mahkeme belgelerine neden ulaşılmasına müsaade verilmediği sorusuna ise Sönmez’in karşılığı şu oldu: “Maraş Katliamı, yansıtıldığı üzere bir sağ sol çatışması değildi. Yan yana yaşayan beşerler birbirini katletti. Belirli bir inanca sahip Sünni Müslüman kısımlar, Alevilere, solculara Kürtlere saldırdılar. Sırf bir katliam yapılmadı. Bu insanların malları yağmalandı, varlıklarına el konuldu. Bu toprakların en büyük utançlarından biri yaşandı. Bu tarafıyla Maraş katliamı büyük bir laboratuvar. Faillerle mağdurlar hala birlikte yaşıyor. Lakin unutarak ya da susarak mağdurların acısı dinmez. Toplumun düzgünleşmesini istemedikleri için bu geçeklerin ortaya çıkmasına müsaade vermiyorlar. Bu yüzden bu belgelerin açılmasını istemiyorlar.”