Sıcak Kafa: Beton perde distopya

Sıcak Kafa ise Murat Siyavuş’tur Murat Osman Sonant salgının birinci yıllarında kurulan çalışma kümesi Proje X üyesi bir dilbilimcidir Abuklamaya bağışıklığı bulunan araştırmacının virüse maruz kaldığında yalnızca baş bölgesinde ateşi yükselmektedir Annesiyle Tilbe Saran yaşayan adam bir olayda güvenlik kameralarına takılır SMK operasyon ünitesinin süratli amiri Anton Şevket Çoruh Murat’ın immün olduğunu fark edince konutuna operasyon düzenler Anton da resmi vazifesini tehlikeye atacak işlere kalkışmakta karantina bölgesinde yasa dışı şartlarda yaşarken telsizle temas kurduğu bir arkadaşıyla Erdem Akakçe birlikte Proje X kümesinin izlerine ulaşmaya çalışmaktadır Proje X kuşkulu bir yangında ortadan kaldırılmış Murat ve arkadaşları ayak oyunlarına mı kurban gitmiştir Murat da acımasız salgın idaresine karşı dayanışma örgütleyen direniş kümesi 1’den Şule Hazal Subaşı ile tanışır ve 6 Bölge’ye geçerek arkadaşı Özgür’ün Özgür Emre Yıldırım peşine düşer

ÇAĞIMIZ DİSTOPYALARINA POST COVİD YORUMU

Sıcak Kafa nın sıcak iletilerine geçmeden anlatısına değinmek niyetindeyim Yıllar evvel basılan bir yapıttan uyarlandığını hatırlatalım Distopik yapıtları diziye uyarlamak zordur Platformlar bu tıp uyarlamalara daha fazla istek etse de bu gerçek değişmez Distopik atmosferi seyirciye aktarmak için fazla kurşun yoktur Dahası sıfır ve bir mantığı çalışır Seyirci hikayeyi ya benimser içine girer ya reddeder sıkılır Bu cins durumlarda dizinin temposu ve kısımdan kısma bağlayan çevrimiçi merak ögesi da yetersiz kalır Bir distopyayı seyirciye geçirmek kolay değildir Aslında bir defa daha mantık terminolojisine başvurarak iki yoldan kelam edebiliriz Tümdengelim ve tümevarım Kurşun az olduğundan vurup geçmek gerekir hasebiyle tüm gösterilir ve tümdengelinir açıklamalar hikayenin açılışına bağlanır Hem hikaye açılır hem distopik şartların betimi zenginleşir Başka yol ise küçük kesimlerden yola çıkarak yapboz tamamlamaktır Bağlar açılıp yollar kesişirken örgüye dair çatışmaların açıklamaları da mevcut distopik şartlarla örtüştürülür Bu daha risklidir zira nedenselliği sonradan inşa etmek olayların dinamiğini zedeleyebilir

Aynı zorluğa Sıcak Kafa özelinde de rastlıyoruz Bu noktada ismi proje sahibi olarak geçen Mert Baykal’ın üzücü bir iş çıkarmadığını söyleyebiliriz Dizi bu zorluğu büyük ölçüde aşmış Senaryo distopyanın seyirciye iletilmesinde sakıngan davranmamış ve bir bakıma kendini dayatarak anlatıyı doğruca zihinlerde başlatmış Tahminen de bu başarılı tercihte Afşin Kum’a ilişkin hikayenin Covid 19 pandemisinden sonra daha rahat anlaşılması ve olayların distopyadan uzaklaşarak gerçeğe yakınlaşması rol oynuyor Kulaklıklarını çıkardıklarında kollarına takan kahramanlar bize gerçek hayattaki pratiğimizi anımsatıyor Bizler de bu tecrübesi maske ile yaşadık Maskeyi kullanmadığımızda kolumuza taktık Salgının tesirleri dolaylı olarak sürmekte

Sıcak Baş iki sıfır önde başlamış Birinci golü hazır bir tecrübenin üzerine gelip kendini anlatma sıkıntısına katlanmayarak atarken ikinci golü ise kulaklık üzere bir eşya kullanarak buluyor Sokakta gördüğümüz her kulak üstü kulaklık bize Sıcak Kafa yı anımsatacak En yeterli reklam bağırmak yerine kısık sesle daima konuşmak tahminen de Dizinin bildirisine da uyan bir seslenme sistemi bu

SİMGESEL BİR ORMANDA YÜRÜME BANDINA ÇIKMAK

Soluk ışıklardan ve tozu çağrıştıran bir renk paletinden yaratılan görsel atmosfer bilgisayar takviyesiyle kentin silüetinde duvarlar ve dumanlar yükseltmiş Bilhassa Galata taraflarından Suriçi’ne bakış ve tarihi yarımada semalarında kuş uçuşu seyirlikler etkileyici Duvarların gerisine hapsedilen hayat ve surları bu sefer kenti korumak değil de adeta ondan korunmak için örme anlayışı İstanbul’un imgesini de tahrif ediyor yeni bir mana yaratıyor Duvarların tarihi surlar yerine dikilip fonksiyonu değiştirilerek kışkırtıcı bir üslupta kullanımı kentin meyyit havasını pekiştiriyor Bu griye ise siyah katılıyor ve dehşetle otoriteyle özdeşleşen SMK soğuk nevale binası siyahlar giyinmiş takımı ile yeni tertibin katranı tutan bir filtresine benziyor Bunlara ek olarak ilan retoriği var İlan derken yalnız duvarlara yapıştırılan yaşam iletişim belirtilerini değil ihtar afişlerini yazıları ve muhaliflerin astığı pankartları da kastediyorum Distopya kaosunu ve hiçbir şey eskisi üzere olmayacak ı cümle âleme ilan ederek gücüne inandırıyor Bilhassa terk edilmiş havuz ve stadyum üzere yerler ömrün söndüğünü göstermek için seçilmişler

Nedir ki Sıcak Kafa bu soğuk atmosferi bir düş dış dünyayla çevreleyip bir cins zar çekerek vurguya gereksinim duyuyor Murat’ı vakit zaman kentin zirvesinde bir yürüme bandı üzerinde görüyoruz Yerinde sayıyor kahramanımız ve aslında salgında bir sonuç alamama hâlini karşılıyor Başka yandan ise orta ara hayali buzullarda veya ormanlarda buluyor kendini Bilhassa sıkıştığı anlarda hayalî bir cihana geçiyor ve burada huni üzere objelere beyin üzere organlara rastlıyor Bir beynin elektrik iletimine görsel istikametten güçlü metaforlarla katılıyor Elbette sembolik bir orman burası sıcak başını dengeleyen bir acil çıkış kapısı Bu sembolik kainatın distopik dünyada da romantik izleri seziliyor İmmün Murat ağır bir sorumluluğun altında Herkesin hasta olduğu olabileceği şartlarda yapayalnız Bir çeşit ölümsüzlük bu Doğalında umudun temsili de Murat Murat bu yükün altından kalkmanın ve dağılan ömrüne tekrar ulaşmanın tahminen tekrar sevmenin duymanın peşinde Eskiye dönme niyetini yinelemesi de bunun göstergesi Murat bu dünyada her tabire özel bir mana yüklerken bir sese bir imgeye tav oluyor Örneğin kaldırımda açmış bir kardelen ona direnmeyi hatırlatıyor veya otobüs geçmeyen durakta bekleyip kitap okuyan bir bayan Eskiyi anımsatan her kompozisyon Murat’ın nazarında sembolik bir yüke sahip Murat ise tüm tartısını yürüme bandına vermiş kendine ulaşmaya çalışıyor Ayağını hiç kaldırmadan dünyayı dönmeye

SALGINSEVER PLATFORM NETFLIX VE SICAK BAŞ’IN MESAJLARI

Dizinin iletilerine geçebiliriz Sıcak Kafa ağır ve kışkırtıcı bir ortamdan sesleniyor ve açıkçası bu ağır durum bir noktadan sonra dezavantaja dönüşüyor Salgın idaresi salgının içeriğinin önüne geçerken toplumsal ve ferdi ziyanlar gereğince irdelenemiyor duygusal bağlar öne çıkarılamıyor Anton Murat ile Şule Özgür’ün kıssaları tek başlarına manalı ve salgının yarattığı insanı bağlantıları bağlamında modelliyor fakat toplumsal yıkımda bir yere oturtamıyor

Netflix salgınsever bir platform Yerli ve yabancı kaç post apokaliptik distopik anlatı sundu seyirciye Hakan Muhafız bu türlü bir hikayeydi Atiye de bu türlü bir vakit dilimi geçiyordu Tekrar Yakamoz S 245 de dünyayı kıyamet vakitlerinde anıyordu Şov dünyasında distopyalar Trier çekmiyorsa adrenalin yüklü yapılarıyla aşk ve heyecanı seyircinin direkt iliklerine bırakan bu istikametiyle de distopya dışı anlatılardan pek farkı olmayan bir tonda işleniyor Münasebetiyle romandaki distopyalar ile dizideki filmdeki distopyalar ortasında yakıcı ayrımlar bulunduğunu öne sürebiliriz Görsel transfer iletileri değiştirebiliyor Bunun sebebini de tahminen metnin yalnızlığı görselin çoğulluğunda arayabiliriz Metni okuyan tüm karakterleri kendi zihninde yaratırken görselde ete kemiğe bürünmüş hâlde buluyor Bu da bildirilerin seyrelmesine ve tektipleşmesine yol açıyor Sıcak Kafa ağır alt metninden hakikat birçok bildiri verirken bunları üç ana tema etrafında toplayabileceğimizi umuyorum

İLK İLETİ BÖLÜNME VE KALIŞ

Sıcak Kafa nın en bariz iletisi Covid 19 pandemisinin de düzgünden düzgüne görünür kıldığı ötekileşme Pandemi pratiği gösterdi ki kurallar herkes için yazılsa da kimilerinde iz bırakmayan silgiler vardı kimilerinin ise alnına yahut koluna dövüldü bu kurallar Kader olarak ATM’den para çekene ceza yazılıp yaylasında hayvan otlatan uyarılırken yalısından fonda Boğaz görünümü seslenenler evde kal uyarısı hatırlatıldığında sakin ol champ evimdeyim dedi Zenginlerin salgının en azgın vakitlerinde dahi korona partileri düzenledikleri de sır yahut bu ülkeye mahsus değil büsbütün sınıfsal bir sıkıntı Sıcak Kafa bölünmenin sınıfsal niteliğine pek fazla değinmezken ötekileşme hâlini enfekte olanlar üzerinden işaretliyor ki bunu da yaşadık Covid olanlar aşağılandı salgının birinci devirlerinde yaşlılara çabuk hasta oluyor ve ağır geçiriyorlar diye vebalı gözüyle bakıldı Vebalı tarifinin da böylesi bir ötekileşmeden türediğini not düşelim Bir çeşit toplumsal yol ayrımıydı yaşadığımız Güçlüler enfekte olmadıklarından güçlüydüler ve enfekte olmadıkları sürece güçlü kalacaklardı Bu bölünmeye Sıcak Kafa da da şahit oluyoruz Enfekte olanların toplumdan dışlandığını duvarların gerisinde itildiğini görüyoruz Daha ağırı ötekileşen bu bölümün kontrolden de çıkarılması yani vazgeçilmeleri

Bölünme antitezini kalış ı da getiriyor Buradaki kalış’ı ise daha çok insan kalma eskide kalma biçiminde yorumlayabiliriz Eskide kalmak başta nostaljik bir mana taşıyor üzere görünmekte ve hasretle ilişkilendirilmekte ancak Sıcak Kafa ve distopyalar için genellersek buradaki kalış insan olma alışkanlığından vazgeçmemek manası yükleniyor İnsan tarihinde adaptasyon doğal bir evre lakin dış müdahaleler kalış dileğini öteki beriki olmama derdini da tetikliyor Kalış’ı bir bakıma kategorizasyona karşı koyma olarak okumak mümkün Salgın sonrası acımasız aksiyonların ve yakışıksız bakışın karşısında aksiyonlardan durumlardan muaf sakin bir konak kisvesinde görünüyor Dizide kalışı seçen Murat’ın annesi ve ruh doktoru Ertem üzere birçok karakter izliyoruz

İKİNCİ BİLDİRİ ZULÜM VE DİRENİŞ

Sıcak Kafa da ikinci bildiri ikinci evre ise zulüm ve direniş üzerine konseyi Bölünmeyi zulme dönüştüren kriz idaresine karşı kalışı direnişe dönüştürenler de var Dizideki politik sınır da bu yerden belirleniyor Anaakım medya lisanıyla söylersek kendilerine 1’ciler ismini veren bir küme her sene Kocaeli anıtına yürüyerek SMK’yı protesto ediyorlar Kocaeli zulmü ve ona direnişi fitilleyen olay SMK beş yıl evvel abukladıkları gerekçesiyle baskıları protesto eden halkı kanla bastırıyor yüzlerce insan hayatını kaybediyor Dizide Kocaeli’yi unutma ve umut daima var pankartlarını her köşede görüyoruz SMK ağır tedbirlere başvuran yozlaşmış bürokratlara teslim olmuş bir yapı lakin daha kıymetlisi salgını mazeret ederek toplumsal hayatı ve demokratik sonuç alma yollarını tasfiye etmesi

1’ciler ise partisiz siyasi iradeyi temsil ediyorlar Sivil bir direniş hareketi Kolektif temelli dayanışma emelli Abukluğa tedavi bulunması sonuncu gayeleri Kocaeli mağdurları başta olmak üzere karantina bölgelerine yardım topluyorlar Bir manada zirveden inen idareye tabandan direnişi yayıyorlar lakin bize tanıdık gelen bir başka tecrübesi daha hatırlatıyorlar Gezi’yi İkiye bölünen 1’ciler şahin kanat ve bilim insanlarının merkezinde olduğu dayanışmacılar olarak ikiye ayrılıyor Aslı ile Hakan’ın başını çektiği şahin kanat şiddeti temel alan hareketler önerirken daha sert karşılık verilmesi gerektiğini düşünüyor Şule ve Can ise bu cins hücumların SMK’nın akınlarına meşruiyet kazandıracağını ileri sürerek yürüyüş taleplerini dilekçe verip kazanmak istiyorlar Bir başka kederleri ise karşılarına benzememek insani hassasiyetlerini yitirmemek Dilekçe vermekle şiddet uygulamayı karşı karşıya getirerek iki ucu tarifleyen kolaycı bir siyasi sınır bu Seyirciyi de taraflaştırarak anlatıdaki bölünmeyi ve bir şeyler yapma hissiyatını aksettiriyor Toplumun hafızasında haklıyken haksız duruma düşme travması şimdi tazeliğini korurken Sıcak Kafa da bize çapulcuları anımsatan abukların ezildiği şartları gösteriyor Muhalifler kendi içlerinde birliğe varamadıkları için daha fazla eziliyorlar Bu noktada dizinin şahin kanadı büsbütün gözden düşürdüğünü görmekteyiz Kocaeli olaylarında hayatını kaybeden Ertan’ın anneannesi bir sahnede şahin kanattan Aslı’ya o diyor Acılı bir yakının kendi cephesinden birine bunu demesi enteresan Öteki önder Hakan da yakalandığında itirafçı oluyor Bu kadar karalama eforu ister istemez eğreti durmuş Bir dizide açıktan taraf tutmak yerine nedensellik üzerinden ilerlemek elbet daha manalı Seyirci için kurmacadaki tarafgirlik rahatsız edici bir durum

ÜÇÜNCÜ İLETİ DÖNÜŞÜM VE YOK OLUŞ

Sıcak Kafa özünde bir tıp zombileşme hikayesi dahası bir zombileşme eleştirisi Son periyot çevrimiçi distopyalara uygun bir tabanda bozulan dünya dan hareket ediyor Günümüzde distopyalar faturası insanlığa kesilen iklim krizi üzere yakın vadede daha çok boğuşmaya hazırlandığımız krizlerle örtüştürülürken yaratıcı yanından da çok şey yitiriyor Aktüel sıkıntıları işleyen bu anlatılarda hayal gücünden feragat ediliyor Afşin Kum’un yapıtında abukların bir çeşit zombilere dönüştüğünü başı süratli çalışan ağdalı ve anlamsız konuşan filtresiz fakat tıpkı vakitte aksiyonsuz canlılar olarak resmedildiğini görüyoruz Hislerinden tam soyunmasalar da geride bırakılmış tek tipliliğe terk edilmişler İnsanlığın bağlantı çemberi dışına çıkarılan abuklar dönüşerek yok oluyorlar Görünmezin ötesinde âdeta siliniyorlar böylelikle ötekileştirme uğraşı de son raddeye varıyor Onlar artık yok Sokaklarda boş boş yürüyor bazen gördüklerinin etrafını sarıyorlar lakin makûs niyetli sayılmazlar İçlerinden geçen sağlıklıları taciz etmiyor makus bir şuurla ziyan vermeye çalışmıyorlar Zombilere eylemsizlik sinir bozucu bir yavaşlık tarafından benzeseler de saldırgan olmamaları ayırt edici özellikleri Abukları ağızlarına geleni söylemeleri itibariyle hakikat söyleyip dokuz köyden kovulanlar olarak kıymetlendirebiliriz Toplumdan dışlanan dürüstlük timsali abukların öte yandan ise özgürleştikleri açık Özgürlüğün yok sayılmakla eş tutulduğu bir düzlemde konuşkan sessizler çığlığını yutmuş kimseler

DİZİDE OYUNCULUKLAR

Sıcak Kafa bir başrol anlatısı kahraman eksenli bir öykü ve Osman Sonant üzerine heyeti Sonant’ın bu çapta birinci rolü olabilir Değişik bir biçimde SMK’dan kurtulamıyor Fi dizisinde Sadık Murat Kolhan isimli derin alakaları olan bir medya işverenini canlandırıyordu Sıcak Kafa da bir bilim insanına hayat verse de en çok SMK tabirini duyuyoruz Sonant Salgınla Çaba Kurumu’nun eski bir üyesi artık de kurumla gayret ediyor Sonant parlak bir performans sergilemiş Tek falsosu en temel çelişkisi olan sıcak kafa sı dan kurtulma isteğini lisana getirdiği sahnelerde ülkü duyguyu bulamaması Hâlbuki bir histe karar kılsa ve onun tonlarında gezinse tadından yenmeyecek

Dizide ağzından düşürmediği sigarasıyla Tilbe Saran’dan devam edelim Saran’ın oyunculuğuna diyecek yok lakin ağızdan sigara düşürmeme eklentisi çok güzel durmuyor Bir müddet sonra gözü yoruyor üstelik bir karakterin eline sigarayı yapıştırınca sahnelerde devamlılığı sağlamak epey güç Bu uğurda bir planda sigaralar yarılanıyor veya vakit aksine çevriliyor ve Pinokyo’nun burnu üzere uzuyor

Şevket Çoruh çatık kaşlı duygusal adamda Kubilay Tuncer fesat mikropta yeterliler Barış Yıldız salgın fırsatçısında renkli tetikçi Haydar’da entelektüel oyuncu Cüneyt Uzunlar sakin ve sert bakışlı Bunlar uygun hoş lakin kopuk Özgür’de Özgür Emre Yıldırım ve tuhaf bayanda Gonca Vuslateri biraz karikatür kalmışlar Tamam karakterleri o denli lakin bu tip riskli rollerde tahminen adrese teslim isimler yerine alternatif hatta karakterin nitelikleriyle çatışan oyunculara yönelmek daha âlâ olabilir Vuslateri çabucak her rolünde alternatif kadınım diye bağırıyor yahut Yıldırım dizide bir orta dayak yemekten zevk alıyor bu şaşkınlık duygusu seyirciye geçmiyor Zira Yıldırım rastgele bir sinema yahut dizide şöyle bir güldüğünde bu adam dayak yerken kesin zevk alır diye düşündürüyor Natürel bu isimler çok güzel oyuncular dahası dizide da yeterli oynamışlar ancak kimyaları rollerine baskın gelmiş maalesef

Kadın başrol Hazal Subaşı’na ve Haluk Bilginer’e de değinelim son olarak Subaşı’yı iki sözde tanım et deseler tereddüde düşmeksizin talihsiz ve donuk derim Subaşı üstelik bakışları derin olmadan sahneleri ağırlaştırabiliyor Derin bakmadan bunu başarabilmesini ise değişik yüzüne borçlu Konuşkan bir yüze sahip Sıcak Kafa da bu yüzün hudutlarını aştığında biraz yalpalıyor yükselemiyor mesela Volüm artsa da hissin şiddeti sabit kalıyor Dimersiz bir oyunculuk aç kapa Subaşı daha evvel de bu biçim bir hikayede oynamıştı Gain dizisi Bizi Ayıran Çizgi de tekrar donuk şehir de geziniyordu Bu tıp rollere yakışıyor Haluk Bilginer hiç konuşmadı neredeyse Son birkaç kısımda izledik kendisini Bakışları duruşu kâfi ama her çevrimiçi dizide bir yerden kesinlikle görünmesi de tuhaf kaçmakta

* *

Sıcak Kafa Hakan Muhafız üzere denemelerden sonra sınıfı geçen bir distopik örnek Bu iki üretimi bilhassa karantina bölgelerine dönük sanat çalışması ve olayların gelişimi bakımından kıyasladığımızda Mert Baykal ın dizisi lehine bariz bir üstünlük kelam konusu Sıcak Kafa örgüsü daha sağlam çatışması daha akılda kalır bir dizi İkinci hatta üçüncü döneminin geleceği şimdiden açık Birinci dönemin akılda kalan duygusu ise umut ve direniş Abuk sabuk dünyaya öteki türlü karşı konulmuyor