T24 muharriri Tolga Şardan Soma faciasının üzerinden 8 yıl geçmesine karşın haklarında soruşturma başlatılan devlet Escort Pendik vazifelileri için bir buçuk yıldır iddianame hazırlanmadığına dikkat çekti Başlatılacak soruşturmada işin ucunun ‘daha üste ulaşmasından’ mı korkuluyor diye sordu
Facianın sivil sanıklarının yargılanmasının tamamlandığını lakin hususun devlet vazifelileri boyutunun Pendik Escort Bayan ısrarla sumen altı edilmeye çalışıldığını belirten Tolga Şardan’ın Soma Faciasının yargı etaplarını yazdığı Soma’da 16 aydır açılmayı bekleyen iddianame Devlet vazifelileri ne vakit yargılanacak başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle
Facianın Pendik Escort akabinde başlatılan isimli ve idari soruşturmalar iki farklı istikamette yürütüldü
Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde 2015’te başlayan yargılamada 2016’da evraka giren eksper raporu facianın çıplaklığını ortaya koydu Raporda ‘Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı ETKB ve Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı’nın ÇSGB ihmali ve kusuru olduğu’ açıkça belirtildi
Bilirkişi raporundaki tespitler Soma faciası yargılama belgesinde ‘kamu vazifelileri ile bakanlıkların kusur ve ihmalleri olduğunu’ belirten birinci resmi görüş oldu
Rapordaki ETKB’na bağlı Maden İşleri Genel Müdürlüğü MİGEM hakkındaki değerlendirmeden bir tespit aktarmak gerekirse ‘planlanandan iki kat fazla üretim yapıldığı üretim artmasına karşın havalandırmayı sağlayan ana vantilatörün kapasitesinin değiştirilmediği’ görüldü
Diğer bir tespit de şöyle
‘ Tıpkı vakitte teknik şartlar ortasında gaz maskelerinin çalışanların madenden kaçmasına imkan tanımamasından üretim zorlamasına maden içi aktif haberleşme ve alarm sistemi bulunmamasından acil durumlar için bir planlama yapılmadığı ‘
* * *
Akhisar’da 2015’te başlayan yargılama Nisan 2022’de Ankara’da Yargıtay kararıyla sonuçlandı
Yedi yıl içinde şunlar yaşandı Lokal mahkemede 2018’de tamamlanan yargılama İstinaf’ta onaylandı lakin Eylül 2020’de Yargıtay’dan döndü Yargıtay 12 Dairesi işletmenin sahibi Can Gürkan’ın da ortalarında bulunduğu dört sanığa olası kastla 301 kere öldürme ve 162 defa yaralama’ hatasından ceza verilmesini istedi
Bu ortada tıpkı vakitte işletmeci şirketin idare heyeti lideri olan tutuklu sanık Can Gürkan Nisan 2019’da yurt dışına çıkış yasağı koşuluyla cezaevinden tahliye edildi
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı Yargıtay 12 Ceza Dairesi’ndeki üyelerin kimilerinin değişmesiyle birlikte Ocak 2021’de Daire’nin evvelki kararına itiraz etti İtirazda sanıklar hakkında ‘taksirle vefata neden olmaktan’ ceza verilmesi istendi
Dosya bir kere daha Yargıtay 12 Ceza Dairesi’ne döndü Yeni heyet ikiye karşı üç oyla evvelki kararını bozdu Sanık Can Gürkan’ın ‘bilinçli taksirle vefata ve yaralanmaya neden olmaktan’ yargılanması gerektiğini belirtti
Ardından davada başa dönüldü Yargılama Nisan 2021’de Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nde tekrar görülmeye başlandı
Davanın Haziran 2021’de gerçekleşen dördüncü duruşmasında Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi tutuksuz yargılanan Soma Kömür İşletmeleri A Ş İdare Heyeti Lideri Can Gürkan’a ‘bilinçli taksirle öldürme ve yaralamaya neden olma’ kabahatinden 20 yıl maden mühendisleri Efkan Kurt ile Adem Osmanoğlu’na 12’şer yıl 6’şar ay mahpus cezası verdi
Bu cezalar sonucunda sanıklar tutuklanmadı
Nihayetinde Nisan 2022’de Yargıtay 12 Ceza Dairesi Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nin temyize giden kararının düzeltilerek onanmasına karar verdi
Böylece isimli yargılama tamamlandı Sanıklar Yargıtay’daki heyetin değişmesi sonrasında ‘suçun niteliğini değişmesi’ ile az cezayla kurtuldular
* * *
Buraya kadar özetleme çalıştığım süreç facianın sivil kısmında yer alanlarla ilgili İşin bir de devlet vazifelileri boyutu var elbette
Önceki kısımda faciayla ilgili hazırlanan uzman raporlarında kamu kurumları ve görevlilerine yönelik tespitlerden bir kısmını aktardım
Bu tespitler ışığında aileler ve avukatların başvurusu üzerine ÇSGB devrin İş Sıhhati ve Güvenliği Genel Müdürü Kenan Özer başta olmak üzere 13 iş müfettişi hakkında idari soruşturma başlattı
Madenciler ismine ÇSGB’na yapılan müracaatın maksadı adeta katliam yaşanan maden ocağının denetlenip denetlenmediği denetleme süreçlerinde neler yaşandığı olumsuz şartların görülmesini engellemek gayesiyle siyasi baskı olup olmadığını ortaya çıkarılmasıydı
Bakanlık kendi çalışanından olan 13 kişi hakkında soruşturma müsaadesi açılmasına müsaade vermedi Evrak şikâyetçi tarafın müracaatıyla Danıştay’a gitti Danıştay Birinci Dairesi Aralık 2015’te itirazı reddetti
Bu ortada Mart 2020’de devreye Anayasa Mahkemesi kararı girdi AYM ömrünü yitiren madencilerden on birinin yaptığı müracaat sonrasında madencilerin ‘Anayasa’nın 17 hususunda garanti altına alınan ömür hakkının ihlal edildiği’ne hükmetti
AYM’nin kararı sonrasında Danıştay Birinci Dairesi bu defa yeni karar aldı Daire Aralık 2020’de aldığı kararla birinci kararda ismi geçen kamu vazifelileri hakkındaki ‘soruşturma müsaadesi verilmemesi’ kararını kaldırdı
Böylelikle 13 kamu görevlisine yargı yolu açıldı Danıştay Birinci Dairesi Aralık 2020’de alınan kararı tam altı ay bekletti Karar Haziran 2021’de Soma Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderdi
* * *
Peki Soma Cumhuriyet Başsavcılığı ne yaptı Koca bir ‘hiç’
Danıştay kararının Soma’ya gönderilmesinin üzerine koskoca 16 ay geçti fakat savcılık şimdi iddianame hazırlamadı
Devlet vazifelilerinin faciadan sorumlu olup olmadığının ortaya çıkarılmasını sağlayacak soruşturma iki savcı eskitti Evrak şu anda üçüncü savcıda Fakat şimdi bir kıpırdama yok Yakın vakitte olacak üzere de durmuyor aslına bakarsanız
Doğrusunu isterseniz bir buçuk yıla yaklaşan ‘sümenaltı’ durumu evrakın içindeki kamu vazifelileri için dezavantaj yaratıyor
Belki hatasız oldukları ortaya çıkacak Tahminen kendilerine gelen talimatlara nazaran hareket ettikleri anlaşılacak Tahminen işin içine öteki ‘büyükler’ girecek
Avukat Murat Kemal Gündüz le gelinen son durumu görüştüm Belgeyi faciada iki yakınını yitiren Avukat Berrin Demir le yakından takip eden Gündüz epey sıkıntılı
‘Ortada sözler var Uzman raporu var Anayasa Mahkemesi nin kararı var Lakin bir türlü Soma da savcılık soruşturmasını bitirip kamu davasını açamadı Anayasa Mahkemesi nin kararı herkesi bağlar lakin Soma da savcılık Danıştay dan gelen kararın üzerinden 16 ay geçmesine rağmen hala olduğu üzere duruyor Sekiz yıldır kamu görevlilerini hâkim önüne çıkaramadık bir türlü ‘
* * *
İktidar fakirin oyunu almak için fakire çıkarttırdığı kömürü dağıtıyor Döngü bu
Yıllarca bölgede tütün ekerek hayat çabası veren halk üreticiliğin bitme noktasına gelmesiyle yer üstünü bırakıp yer altından ekmek parasını kazanmaya çalışıyor
Yargılamaya temel olan eksper raporunun tamamına bakıldığında madencilerin yerin 800 metre altında yaşadıkları net biçimde anlaşılıyor
Devlet 301 madencinin yitirilmesine rağmen bir türlü hesap vermeye yanaşmıyor Üstüne üstlük madenin işletilmesinde ve faciada sorumluluğu bulunanların ortaya çıkarılmasını da ağırdan alıyor
Az cezayla kurtarmaya çalışıyor Güya hayatlarını yitirenler kendi yurttaşı değil
Başlatılacak soruşturmada işin ucunun ‘daha üste ulaşması’ndan mı korkuluyor
Unutmamak gerekir ki hukuk bir gün herkese lazım olacak YAZININ TAMAMI