ANKARA – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı ‘Sosyal Konut Projesi’nin müracaatları sürerken, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Toplu Konut Yönetimi Başkanlığı (TOKİ), İstanbul, Ankara ve İzmir’in de ortalarında bulunduğu 26 vilayetteki 365 arsayı açık artırma yoluyla satışa çıkardı.
Emlak ve inşaat kesimi uzmanları, TOKİ’nin hazineye ilişkin kamu topraklarını satışa çıkarmasını ‘konut projesi’ne kaynak transferi olarak kıymetlendirdi.
‘ARAZİ SATIŞLARI KAMUYA SICAK PARA AKTARMA ÇABASI’
Kamu otoritelerinin hazineye kaynak transferi sağlamak gayesiyle vakit zaman devlet yerlerini satışa çıkarabildiğini belirten TMMOB İnşaat Mühendisleri (İMO) İdare Şurası Sekreter Üyesi Özer Akkuş’a nazaran TOKİ’nin yapacağı bu satışların zamanlaması manidar.
TOKİ’nin emlakı yüzde 25 peşinat 36, 48 ve 60 ay vadeyle satışa çıkarmasının ardında inşaat dalı üzerinden kamuya sıcak para aktarma gayretinin yattığını söz eden Akkuş, bu uğraşın büsbütün ‘beyhude’ olduğu görüşünde.
Akkuş, Türkiye’de son devirde giderek derinleşen ekonomik krizin her bölümü etkilediği üzere inşaat kesimini de etkilediğine işaret ederek,
“Hükümet de gerek toplumsal konut projeleri ile gerekse kamu arazi satışları yoluyla inşaat bölümünü canlandırıp para akışı sağlamaya çalışıyor lakin bunu başarmaları pek mümkün değil. Zira Türkiye’de çok önemli bir enflasyon var ve inşaat materyalleri konusunda da dışa bağımlı bir ülkeyiz. Enflasyonda bir istikrar yakalanmadığı sürece inşaat dalının toparlanması mümkün değil. Bu bir beyhude gayrettir. Yapılan tek şey piyasayı canlandırmak için konuttaki eşyaları, bütün varlıkları satmaktır” dedi.
‘BU SATIŞLAR ‘SOSYAL KONUT PROJESİ’ İÇİN BİR FİNANS KAYNAĞI’
TOKİ’nin yapacağı arazi satışlarının tıpkı vakitte ‘sosyal konut’ kampanyası olarak lanse edilen projeye de finans sağlayacağını söz eden Akkuş, “Şimdi bakıldığında TOKİ, Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı toplumsal konut kampanyası olarak lanse edilen projenin yürütücüsü durumunda. Münasebetiyle TOKİ büyük bir projenin altına girdi. Yani projeye başlarken finans kaynağına da gereksinim duyuyor. Bu satışları ‘Sosyal Konut Projesi’ için bir finans kaynağı olarak da görmek mümkün olabilir” diye konuştu.
DÖRT BÜYÜKŞEHİRDE SATIŞA ÇIKARILAN TOPRAKLAR YÜKLÜ OLARAK NEREDE?
TOKİ tarafından satışa çıkarılan 365 yerden neredeyse yarısı büyükşehirlerde yer alıyor. İstanbul’da satışa çıkarılacak 8 arazi Başakşehir, Sarıyer bölgelerinde bulunurken, Ankara’da ise yüklü olarak Gölbaşı ve Dodurga bölgelerinde 35 arazinin satışı yapılacak. İzmir’de satışa çıkarılacak 118 arsa ise Çeşme, Dikili ve Aliağa bölgelerinde yer alırken, Antalya’da da bilhassa tatil beldeleri olan Manavgat ve Konyaaltı’nın da bulunduğu bölgelerde 17 arazi satılacak.
‘SATIŞA ÇIKARILAN YERLER KENT ÇEPERLERİNDE YER ALAN BÖLGELER’
TMMOB Kent Plancıları Odası Genel Lideri Gencay Serter’e nazaran TOKİ’nin satışa çıkardığı yerler genel olarak kent çeperlerinde yer alan bölgelerde bulunuyor. Daha evvel de kent merkezine yakın kamu alanlarının elden çıkarıldığını söz eden Serter, “Bu esasen kent merkezinde yaşadığımız sıkıntıları, genişleme eğiliminde olan kentlerde çepere taşıyacak bir uygulamadır” dedi. Serter şöyle konuştu:
“Şimdi anlaşıldığı üzere kent çeperlerindeki yerlerin satışına sıra gelmiş. Bunun yanında denize komşu yerleşimlerde bulunan yahut sanayi alanları içinde kalan pahalı parseller de satışa bahis edilmiş. Merkezde yahut çeperde nerede olursa olsun sorun yumağında yoğrulan kentlerimizde ortaya çıkabilecek sorunlara kamunun gerçekçi ve kalıcı tahlil üretebilmesi için kamu elindeki toprakların varlığı en değerli bahistir. Münasebetiyle kamunun elindeki her toprağa stratejik bir varlık olarak bakmak gerekir.”
‘KAMU EN KIYMETLİ ARACINI VE EN STRATEJİK GÜCÜNÜ KAYBEDECEK’
TOKİ eliyle yapılan bu satışlar sonucunda kamu yerlerinin elden çıkarılacağına vurgu yapan Serter, “Bu yerler, kamunun elinde toplumun gereksinimlerine dönük kamusal yatırımlara mevzu olmak yerine yeni sahiplerinin yatırım aracına dönüşecektir. En nihayetinde de günümüzde birçok sorunla boğuşan kentlerimizde ortaya çıkabilecek yurt, barınma, sarsıntı, toplumsal donatı eksikliği üzere sıkıntıların tahlili noktasında kamu en değerli aracını ve en stratejik gücünü vakitle kaybedecektir” dedi.
‘ARAZİ SATIŞLARININ EMLAK DALINA YANSIMASI OLUR FAKAT UZUN SÜRMEZ’
Arazi satışı kapsamında alıcılar, konut, ticaret, sanayi, turizm tesis alanı ve akaryakıt istasyon alanları niteliğindeki yerlere yüzde 25 peşinat, 36, 48 ve 60 ay vade ile sahip olabilecek. Ayrıyeten emlak KDV’den muaf biçimde satılacak.
Bu durumun alıcılara yüzde 25’e varan bir indirim sağladığını belirten Ankara Tüm Emlakçılar Odası Lideri Hakan Akçam’a nazaran arazi satışları piyasaları büsbütün olmasa da kısmen olumlu etkileyebilir.
TOKİ’nin son periyotta başlattığı Toplumsal Konut Projesi ile arazi satışlarının yerinde uygulanması ve gereksinim sahiplerinin yararlanması durumunda Türkiye’de emlak piyasasında fiyatların düşebileceğine dikkat çeken Akçam, “Bu önümüzdeki 5 yıl içerisinde Türkiye’nin konut probleminin büyük ölçüde çözülebileceği manasına gelir. TOKİ’nin arazi satışlarının Toplumsal Konut Projesi’nden daha erken bir yansıması olur. Lakin uzun sürmeyebilir. Şunu da belirtmek gerekiyor diye düşünüyorum; bu arazi satışı Toplumsal Konut Projesi açıklanmadan evvel ilan edilmiş bir ihaleydi.”