T24 müellifi Uğur Gürses, iktidarın seçim kazanmak için atacağı adımların bütçeye yeni yükler getireceğine dikkat çekti, “Bütçe açığının finansmanı nasıl sağlanacak?” diye sordu. Güç sübvansiyonu ve Kur Muhafazalı Mevduat uygulamalarının yanına seçim harcamalarının eklenmesiyle açıklanan enflasyon maksatlarına ulaşmanın imkansız olduğuna değinen Gürses “Büyüyecek bütçe açığının finansmanının ya ‘sopa ile’ bankalara ya da ‘matbaa’ ile Merkez Bankası’na yaptırılacağı çok açık” diye yazdı.
Uğur Gürses’in “Negatif gerçek faizle kim borç verecek?” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Bankalar cendereye alınarak, enflasyonun kat ve kat altında bir faizle kredi vermeye zorlanıyorlar. Kredi büyümesinde, döviz-TL kompozisyonunda, kredi faizinde aşikâr oranları aşan bankalar, ‘Hazine kâğıdı alma cezasına’ tabi tutuluyorlar.
Böylece asıl turpun heybede olduğu anlaşılıyor.
Yani 2023’e girerken, bankalara tekrar yan yollarla getirilecek yükümlülüklerle Hazine’nin nakit açığının finanse edilmesi uğraşına gidilecektir.
Ayrıca Hazine’nin borçlanma ihalelerinde, döviz kuru oluşumunda art kapı prosedürlerinde kullanılan kamu bankalarının, birlikte hareket ederek ihalelerde düşük faiz oluşturup oluşturmadıkları farklı bir tartışma konusu.
Ya da İşsizlik Sigortası’nın fonları ile BES’te devlet katkısından oluşan fonların negatif gerçek faizli kâğıtlara sokulması da başka bir tartışma konusu.
Bir öteki ‘turp’ ise Merkez Bankası’nın 2023 Para ve Kur Siyaseti açıklandığında, banka idaresinin bu kere yüklü bir direkt alım programı açıklamasını bekliyorum.
Nasıl olsa enflasyonun 70 puan altında bir faiz uyguluyorlar, nasılsa yaklaşık 40 milyar dolarlık bir KKM taşıyıp kallavi bir kur farkı ödüyorlar, nasılsa 60 milyar dolara yakın açık konum taşıyıp kendisine zorla akıttığı tüm dövizi olduğu üzere kur düzeyi tutmak için art kapıdan satıyorlar, nasılsa şirketleri ve bankaları cendereye alıp döviz satışı yapmaya zorluyorlar, nasılsa bu hususlarda halk iradesini temsil eden Meclis’e hesap vermiyorlar; kallavi bir kâğıt alımı da yapıverirler, olur biter.
2022 için TCMB Analitik Bilanço etkin toplamının yüzde 5’i olarak belirlenen APİ portföy büyüklüğü 20 Ekim itibariyle yılbaşına nazaran 65 milyar TL arttı. Tıpkı devirde Hazine ne kadar net iç borçlanma yaptı? 9 ayda tam 232 milyar TL.
Hazine ihaleyle borçlanarak birinci elden bankalara kâğıt satıyor; Merkez Bankası ikinci elden kâğıt satın alarak piyasaya para veriyor. Net olarak bakılırsa kabaca Hazine’nin piyasadan yaptığı borçlanmanın üçte birini dolaylı olarak Merkez Bankası karşılamış sayılır. Yılın bitimine 2 buçuk ay kala, bankalar getirilen zorlama ‘makroihtiyati’ kurallar üzerinden kâğıt almaya zorlanıyor.
Bütçe açığının yalnızca güç ve KKM üzere kalemlerden gelecek açığına ‘seçim harcamaları’ da eklenince enflasyonun optimist kestirimle dörtte biri oranındaki bir faizle kimse istekli olarak ihalelere girmez.
İşte bu yüzden büyüyecek bütçe açığının finansmanının ya ‘sopa ile’ bankalara ya da ‘matbaa’ ile Merkez Bankası’na yaptırılacağı çok açık. Her ikisinde de dolaylı biçimde yani bankaların zorla kâğıt alması ve bunun fonlaması için Merkez Bankası’nın yüzde 9-10’luk faiziyle repoyla para pompalamasıyla ya da direkt tahvili alımıyla olacak.
Böyle bir tabloda da ne enflasyon düşer ne de kur olduğu yerde kalır.
Böyle bir yol, halının altına süpürmek demek. ‘Müzik sustuğunda’, fatura çok ağır olacak demek.” (YAZININ TAMAMI)